Gia
Đình Mũ Đỏ Việt Nam
Vùng Thủ đô Hoa Thịnh Đốn và Phụ cận
Tản
mạn Sử Việt
Chủ đề:
Triệu Đà
Tác giả:
Ngô Viết Trọng
Bấm vào đây để in ra giấy (Print PDF)
Nước
Việt Nam được quốc tổ Hùng Vương sáng lập với quốc hiệu đầu tiên
là Văn Lang. Các vị vua kế tiếp nhau đều lấy hiệu là Hùng Vương
cả, chỉ phân biệt các đời vua theo con số thứ tự. Đến đời Hùng
Vương thứ 18 thì một phiên thuộc là Thục Phán nổi lên đánh bại
nhà vua và chiếm mất ngôi vào năm 257 trước Tây Lịch (TL). Thục
Phán xưng hiệu là An Dương Vương, đổi quốc hiệu là Âu Lạc, đóng
đô ở Loa Thành (Phong Khê, Phúc Yên).
Dưới sự cai trị của An Dương Vương, đất
nước Âu Lạc đã trải qua một thời gian khá dài yên ổn, thịnh
vượng. Nhưng đến năm 207 trước Tây lịch An Dương Vương lại bị
Triệu Đà đánh bại, Âu Lạc mất vào tay Triệu Đà.
Triệu Đà người huyện Chân Định, quận
Hằng Sơn nay thuộc tỉnh Hà Bắc nước Tàu. Ông vốn giữ chức huyện
lệnh Long Xuyên thuộc quận Nam Hải. Nhân lúc nhà Tần suy yếu,
nước Tàu bị đại loạn, Triệu Đà đã thừa cơ chiếm cứ quận Nam Hải
(Quảng Đông) và quận Quế Lâm (Quảng Tây) rồi chiếm luôn nước Âu
Lạc (VN) để lập nên nước Nam Việt, tự xưng là Triệu Vũ Vương năm
207 trước TL.
Trong khi đó ở phương Bắc, Lưu Bang đã thành công trong việc tru
Tần diệt Sở thống nhất nước Tàu rồi xưng Đế, lập nên cơ nghiệp
nhà Hán. Năm 196 trước TL, nhà Hán sai Lục Giả sang thuyết phục
Triệu Đà thần phục. Xét mình thế lực yếu kém khó chống nổi Lưu
Bang, Triệu Đà đành chấp nhận xưng thần, chịu tước Vương của nhà
Hán.
Đến khi
Lưu Bang mất, nội bộ chính quyền nhà Hán sinh ra lục đục. Lã Hậu
vợ Lưu Bang chuyên quyền nghe lời gièm pha cấm người Hán buôn bán
đồ vàng, đồ sắt và những đồ điền khí với người Nam Việt. Triệu Đà
thấy vậy vô cùng tức giận, lại nghi Trường Sa Vương xúi Lã Hậu
làm việc ấy, ông bèn tự xưng là Nam Việt Hoàng Đế (183 tr.TL) còn
gọi là Triệu Vũ Đế rồi cử binh sang đánh quận Trường Sa (tỉnh Hồ
Nam ngày nay) để cảnh cáo. Tới năm 181 (tr.TL), nhà Hán sai Chu
Táo kéo quân sang đánh Nam Việt nhưng vì không hợp thủy thổ, quân
Hán đau ốm nhiều, bị thất bại nặng nề. Thắng lợi này đã làm danh
tiếng của Triệu Vũ Đế càng thêm lừng lẫy.
Đến năm 180 (tr.TL) Lã Hậu mất, Hán Văn
Đế lên ngôi liền ra lệnh bãi binh. Tiếp đó Hán Văn Đế lại sai Lục
Giả sang thuyết phục Triệu Đà bỏ Đế hiệu. Lúc bấy giờ Triệu Đà đã
77 tuổi, nhiệt khí tranh giành đã hạ bớt, lại thấy chiếu dụ của
Hán Văn Đế lời lẽ ôn tồn, hòa dịu, bèn chịu bỏ Đế hiệu, trở lại
giữ tước Vương. Như vậy là Triệu Đà đã có một thời gian xưng Đế
ngót 4 năm (183–180 tr.TL).
Có một điểm khác thường là khi lập nước
Nam Việt xong, Triệu Đà và các vị vua kế tiếp không hề tỏ ra kỳ
thị đối với dân Âu Lạc cũ. Guồng máy cai trị chỉ có thay đổi về
dòng họ cầm quyền và quốc hiệu chứ nếp sống hạ tầng dân chúng vẫn
không có gì thay đổi. Vì vậy, dân Âu Lạc cũ không thấy có hiện
tượng bất bình nào chống lại nhà Triệu. Không những thế, các vua
Triệu còn tỏ ra biết trọng dụng những nhân tài gốc Âu Lạc cũ.
Tiêu biểu là hai ông Nguyễn Danh Lang, Lữ Gia đều được ra làm
quan qua nhiều triều. Đặc biệt Lữ Gia đã bước lên tới địa
vị quan đầu triều giữ chức Thái phó Quốc công. Ông người
gốc huyện Lôi Dương quận Cửu Chân (huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa ngày
nay). Đến năm 111 trước TL, Lữ Gia với cương vị Tể tướng nhà
Triệu, đã chỉ huy quân đội Nam Việt chống giặc Hán đến hơi thở
cuối cùng và tử tiết một cách oanh liệt. Nhà Triệu làm vua được 5
đời cộng 96 năm thì mất (207–111 tr.TL), nước Nam Việt bị sáp
nhập vào lãnh thổ nhà Hán.
Lữ Gia được coi như một tấm gương trung
dũng, yêu nước của người Việt. Hiện nay cả Sài Gòn lẫn Hà Nội đều
có đường Lữ Gia, ngoài ra ở Sài Gòn còn có cả một cư xá Lữ Gia
nữa.
Chính vì
điểm khác thường này mà các sử gia Việt Nam, khi nhận định về nhà
Triệu (207–111 tr. CN), vẫn chia làm hai khuynh hướng khác nhau:
– Khuynh hương thứ 1: Coi nhà Triệu như
một triều đại chính thống của VN.
– Khuynh hướng thứ 2: Không công nhận
nhà Triệu và coi nước ta dưới thời kỳ nhà Triệu trị vì là thời kỳ
Bắc thuộc lần thứ nhất (đề nghị của sử gia Phạm Văn Sơn).
*
Gần đây trên nhiều Website và nhiều tờ
báo ở hải ngoại đã liên tiếp đăng mấy bài viết “Những Điều Lý Thú
Về Các Vị Vua Việt Nam” của tác giả Lê Thái Dũng. Đây là một công
trình sưu tầm lịch sử rất công phu. Tác giả đã ghi kỹ từng sự
việc, tính kỹ từng năm, từng tuổi của nhiều vị vua có những
trường hợp cá biệt lý thú đã xảy ra. Đó là những việc như vua
Trần Anh Tông đã từng bị du đãng ném đá vỡ đầu khi đi chơi đêm,
vua Tự Đức thi luận văn với các văn thần của mình bị vua Thanh
chấm hạng bét, vua Minh Mạng từng bị người Tây phương mưu ám sát,
v.v. Chắc hẳn một người không đọc suốt chiều dài lịch sử Việt Nam
qua nhiều bộ sử kim cổ thì không thể làm nổi công việc này. Lối
viết của tác giả Lê Thái Dũng tuy đơn giản nhưng gợi lên được sự
thích thú, gợi tính tò mò của quảng đại độc giả. Lôi kéo, thúc
đẩy nhiều độc giả nhập cuộc tìm hiểu lịch sử thêm. Tuy thế, khi
gặp phải trường hợp Triệu Đà, tác giả Lê Thái Dũng đã lúng túng
đến nỗi không hóa giải được điểm mâu thuẫn khiến làm một số
người thích đọc lịch sử đâm ra bối rối, hoang mang... Ai cũng có
thể thấy được sự lúng túng của tác giả khi đọc đoạn:
“Trường thọ nhất: Vua Bảo Đại 85 tuổi
(1913–1997), vua Trần Nghệ Tông 74 tuổi (1321–1394). Nếu tính
Triệu Đà thì Triệu Đà là vua thọ nhất: 120 tuổi (257–137 TCN)
(theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư). Ngoài ra, nếu tính cả các chúa
thì chúa Nguyễn Hoàng thọ hơn Bảo Đại: 89 tuổi (1525–1613).”
Lúng túng ở chỗ tác giả không đưa thẳng
Triệu Đà vào số những vị vua trường thọ vì ông ta vừa cao tuổi
nhất, vừa là bậc tiền bối của cả vua Trần Nghệ Tông lẫn vua Bảo
Đại mà lại dè dặt nói “Nếu tính Triệu Đà thì Triệu Đà là vua thọ
nhất...”
Theo
tác giả Lê Thái Dũng: “Hoàng đế đầu tiên: Lý Nam Đế (544–548) với
niên hiệu đầu tiên là Thiên Đức”;
Mâu thuẫn của tác giả chính ở điểm này!
Trong bài viết “Những Điều Lý Thú Về
Các Vị Vua Việt Nam” tác giả lại nói Triệu Đà là vị vua VN ở
ngôi lâu nhất (207–137 tr. TL): 70 năm. “Ở ngôi lâu nhất: Triệu
Vũ Vương Triệu Đà: 70 năm (207–137 TCN), Lý Nhân Tông Càn Đức: 56
năm (1072–1127), Lê Hiển Tông Duy Diêu: 47 năm (1740–1786), Lê
Thánh Tông Tư Thành: 37 năm (1460–1496)”. “Lên ngôi già nhất:
Trần Nghệ Tông Phủ, khi 50 tuổi (1370); Triệu Đà khi 50 tuổi (207
TCN)”. Như vậy tức tác giả đã nhận định lịch sử theo khuynh hướng
thứ nhất: công nhận Triệu Đà là một vị vua của Việt Nam.
Mà đã công nhận Triệu Đà là vị vua
chính thức của Việt Nam thì phải kể đến thời gian Triệu Đà xưng
Đế kéo dài ngót 4 năm (183–180 tr.TL) chứ sao lại bảo là Lý Nam
Đế? Có phải như vậy không thưa quí độc giả và tác giả Lê Thái
Dũng?
Vấn đề
Triệu Đà và nước Nam Việt trước đây cũng đã từng được vị đệ nhất
công thần của nhà Lê là Nguyễn Trãi coi như là một triều đại dựng
nước của VN. Trong Bình Ngô Đại Cáo Nguyễn Trãi đã viết:
“... Tự Triệu, Đinh, Lý, Trần chi
triệu tạo ngã quốc,
Dữ Hán, Đường, Tống,
Nguyên nhi các đế nhất phương...”.
(... Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao
đời xây nền độc lập,
Cùng Hán, Đường,
Tống, Nguyên, mỗi bên hùng cứ một phương...)
Sau này cả vua Quang Trung rồi đến vua
Gia Long vẫn không quên đề cập tới vùng đất cũ Nam Việt này.
Nhiều tài liệu sử có chép khi vua Quang Trung thấy mình đã đủ sức
đương cự với nhà Thanh, ngài sai Vũ Văn Dũng cầm đầu một đoàn sứ
giả sang Thanh xin cưới một công chúa và đồng thời cũng xin nhà
Thanh cho hai tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây tức là nước Nam Việt cũ
để làm của hồi môn. Nhưng mới đi nửa chừng thì sứ thần nhận được
hung tin vua Quang Trung băng hà nên khi sang đến Thanh triều sứ
thần không nhắc đến việc đó. Sử cũng chép sau khi diệt xong nhà
Tây Sơn, vua Gia Long sai sứ sang Thanh xin phong vương và xin
đặt quốc hiệu là Nam Việt. Nhà Thanh không thuận vì lý do đã nói
Nam Việt thì phải có cả đất Quảng Đông, Quảng Tây. Cuối cùng nhà
Thanh chỉ chịu cho nước ta lấy quốc hiệu là Việt Nam.
Tôi chỉ là một người thích đọc lịch sử.
Khi nêu lên sự kiện Triệu Đà, tôi không nhằm chỉ trích tác giả Lê
Thái Dũng mà chỉ mượn trường hợp rắc rối trên để thỉnh ý quí sử
gia, quí học giả cùng những ai quan tâm đến lịch sử đất nước nên
đặt lại vấn đề chưa được xác định ổn thỏa này: Nhà Triệu có phải
là một triều đại của Việt Nam hay không? Biết đâu nay mai đây có
lúc chúng ta sẽ phải đối diện với nó?
Ngô Viết Trọng
Bấm vào đây để in ra giấy (Print PDF)
THIÊN SỨ MICAE – BỔN MẠNG SĐND VNCH
|
Hình nền: thắng cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ. Để xem được trang web này một cách hoàn hảo, máy của bạn cần được trang bị chương trình Microsoft Internet Explorer (MSIE) Ấn bản 9 hay cao hơn hoặc những chương trình Web Browsers làm việc được với HTML–5 hay cao hơn.
Nguồn: Internet eMail by Ngô Viết Trọng chuyển
Đăng ngày Thứ Hai, June 26,
2023
Ban Kỹ Thuật
Khóa 10A–72/SQTB/ĐĐ, ĐĐ11/TĐ1ND, QLVNCH
GĐMĐVN/Chi Hội Hoa Thịnh Đốn & Phụ cận
P.O.Box 5345 Springfield, Virginia, VA 22150
Điện thoại & Điện thư:
Liên lạc
Trở lại đầu trang