Gia Đình Mũ Đỏ Việt Nam
Vùng Thủ đô Hoa Thịnh Đốn và Phụ cận
Tùy
Bút
Chủ đề:
xóm nhỏ của tôi
Tác giả:
Kim Loan
Bấm vào đây để in ra giấy(Print PDF)
Chúng
ta khi sống trên xứ người, đều mang theo một chút quê hương theo
mình. Có thể là một con đường, một góc phố, hay một xóm nhỏ yêu
thương đã gắn bó một quãng đời dài. Tôi cũng có một quê hương
trong trái tim mà mỗi khi nhớ đến vẫn làm tôi thổn thức, rạo rực
khôn nguôi.
Đó
là một xóm nhỏ vùng ngoại ô, cách trung tâm Sài Gòn khoảng gần 10
cây số. Nhớ hồi ra Sài Gòn học, khi các bạn bè hỏi đến nhà chơi,
tôi trả lời ở Hạnh Thông Tây quận Gò Vấp, nhiều người còn ngơ
ngác không biết nó ở đâu. Tôi phải vẽ trên giấy chỉ đường cẩn
thận, nếu bạn đi từ hướng Ngã Tư Phú Nhuận xuống, đường Hai Bà
Trưng kéo dài là đường Võ Di Nguy, sau đổi thành Nguyễn Kiệm, đến
khu vực Ngã Năm Chuồng Chó, cứ tiếp tục đến Ngã Ba An Nhơn thì rẽ
trái khoảng 500m, hỏi Giáo Xứ Đức Tin, nhà của tôi nằm phía sau
nhà thờ đấy. Nhà tôi không ở trung tâm phố thị phồn hoa, xóm tôi
không cao sang lộng lẫy, nhưng tôi yêu thương xóm đạo của tôi quá
đỗi, vì đó là nơi tôi được sinh ra, lớn lên và cho tôi một tuổi
thơ êm đềm, hạnh phúc.
Có thể nói, ngôi nhà thờ nhỏ, đơn sơ,
bên cạnh cái chợ bé xíu là trung tâm điểm của xóm tôi, được bao
bọc chung quanh bởi những dãy nhà cách nhau bằng những con hẻm,
kéo dài và ăn thông với nhau dẫn ra đường cái đến thẳng chợ Thông
Tây Hội (cũ) và xa hơn nữa là Xóm Mới. Thuở lên 9 lên 10, niềm
vui của tôi là cùng lũ bạn nhỏ tụ tập chơi quanh xóm và sân nhà
thờ. Tuy nhà thờ không lớn nhưng cũng có một khoảng sân tráng xi
măng và hàng rào sắt bao bọc, đủ cho thế giới tuổi thơ chúng tôi.
Góc bên trái của sân nhà thờ có trồng một cây hoa sứ, bên cạnh
cái tháp chuông. Những buổi trưa nắng, cây hoa sứ và cái tháp
chuông làm thành một bóng mát, lũ trẻ con nhặt hoa sứ chơi bán
hàng, đám con gái chúng tôi chơi banh đũa, nhảy dây, trong khi
mấy đứa con trai chơi trò tạt lon ồn ào, náo nhiệt.
Vui nhất là 3 tháng hè, khi cây hoa
phượng ở đầu xóm nở hoa đỏ rực, chúng tôi được nghỉ học, và những
cuộc chơi trẻ thơ dường như dài bất tận. Buổi trưa hè nóng nực và
im vắng, tôi thường trốn giấc ngủ trưa để nhập bọn cùng lũ bạn đã
đợi sẵn ở sân nhà thờ. Những trò chơi làm chúng tôi say mê quên
cả thời gian. Hết trò này đến trò kia nhưng không bao giờ mệt
mỏi. Đến khi chán chường với những trò chơi ấy, chúng tôi lại rủ
nhau đến chơi nhà xứ. Nhà của Cha nằm trong dãy nhà ngoài đường
cái và là ngôi nhà đẹp nhất xóm. Nhà lầu đúc hai tầng, có ban
công lót gạch đá hoa mát rượi nhìn ra khoảng sân rộng rãi, phía
trước có hàng rào sắt bao quanh cao hơn đầu người lớn. Trong
khuôn viên ấy, có một căn nhà nhỏ, là nhà bếp và nơi ở của ông cụ
Hanh, người chăm lo việc giặt giũ cơm nước cho Cha. Con đường từ
cổng vào nhà được tráng xi măng, và tất cả phần còn lại là mảnh
vườn có đầy đủ các loại hoa kiểng. Ngay góc sân là cây mận cổ thụ
cao to, cành lá xum xuê, vươn ra đến ban công trên tầng lầu. Sát
bên hàng rào sắt là những bụi hoa mai, mỗi mùa Tết đến trổ bông
vàng rực khiến ai đi qua cũng phải dừng lại trầm trồ.
Cổng sắt của nhà xứ luôn luôn để ngỏ,
chúng tôi lại bày trò chơi trên nền xi măng, vì dọc lối đi có
những hòn đá tảng rất to có thể làm chỗ ngồi nghỉ ngơi. Gió hiu
hiu thổi, đưa những bông hoa mận rụng trắng xóa một góc vườn.
Chúng tôi gom những bông hoa trắng tơi như bông để chơi bán hàng,
hoặc rải lên mái tóc để làm điệu như người lớn, rồi đi khắp vườn
tìm những trái mận rơi rụng, khi ăn vào ngọt lịm đến tận ruột
gan. Cũng có khi Cha xứ sai ông cụ Hanh ra vườn với cái cây dài
để hái mận cho lũ chúng tôi. Cả đám reo hò ầm ĩ khi thấy rổ mận
đầy ắp, ông cụ Hanh dẫn chúng tôi vào nhà bếp rửa mận, và còn hào
phóng làm thêm một chén muối ớt đỏ tươi ngon lành, chưa ăn đã kịp
chảy nước miếng.
Rất nhiều lần, Cha xứ cho chúng tôi vào
căn nhà lót gạch đá hoa mát rượi của Cha. Chúng tôi ùa vào và len
lỏi khắp nơi để khám phá thỏa chí tò mò trẻ thơ. Căn phòng khách
rộng rãi có bộ bàn ghế sa lông và chiếc đàn piano lớn đặt ngay
cửa sổ nhìn ra khu vườn. Cha đã dạy tôi những nốt nhạc đầu tiên
trong đời trên chiếc piano này. Khi đánh được một câu nhạc, tôi
đu người trên song sắt cửa sổ và hét to lên vì sung sướng. Ở trên
lầu, còn có một phòng lớn để các nhạc cụ như một bộ trống, đàn
guitar, và một cây đàn piano khác nữa. Đặc biệt có một thư viện
nhỏ hẹp, bên trong là 2 kệ sách sát tường cao ngất ngưỡng, tôi
phải kiễng chân ngửa đầu nhìn cho đến khi mỏi cổ mới thôi.
Cha xứ yêu thương chúng tôi đến như
vậy, nhưng Ngài vẫn không thoát khỏi những trò chơi nghịch ngợm
của lũ chúng tôi. Đó là những buổi trưa chúng tôi đến sân nhà xứ
hơi sớm, khi nhìn thấy cửa nhà Cha vẫn đóng, đó là dấu hiệu Ngài
đang ngủ trưa hay đang đọc kinh. Chẳng có chuyện gì làm, chúng
tôi bèn nghĩ ra cái trò... bấm chuông. Một đứa leo lên vai đứa
kia để với tới cái chuông và... bấm! Nghe tiếng dép lịch xịch ra
mở cửa là cả đám co giò chạy hết tốc lực ra ngoài cổng. Trò chơi
này cho cảm giác mạnh, tim đập nhanh và hồi hộp vô tả. Không phải
Cha xứ không biết tác giả là lũ chúng tôi, nhưng Ngài chưa hề la
rầy nửa lời. Có người phàn nàn với Cha, Ngài cười tươi rói: “Cứ
cho chúng nó phá nhà xứ, còn hơn là để chúng đi phá làng phá
xóm!” Ôi, câu nói ấy vẫn ám ảnh theo tôi cho đến bây giờ. Cha ơi,
nếu ngày ấy Cha cấm đoán hay trừng phạt chúng con, thì con đã mất
đi một thiên đường tuổi thơ đẹp tuyệt vời!
Ngọc Lan xinh đẹp, dịu dàng
Buồn vương đôi mắt, nồng nàn lời ca
Mong
manh như một kiếp hoa
Luyến lưu hương
sắc thiết tha dâng đời.
Những buổi tối mùa hè cũng là những
cuộc chơi không dứt. Trời oi bức hiếm hoi những ngọn gió mát, cả
xóm kéo nhau ra chơi ngoài cửa. Chúng tôi lại rủ đến nhà xứ hay
sân nhà thờ. Những khi có trăng, những ngõ hẻm trong xóm trở nên
đẹp lung linh, thơ mộng, nhất là những ngày bị cúp điện. Nhà xứ
là nơi có những buổi hội họp của các hội đoàn giáo xứ, và ca đoàn
cũng tập hát nơi đây, nên chúng tôi thích ghé chơi vì không khí
rất vui. (Ai đã từng yêu mến tiếng hát Ngọc Lan, cô ca sĩ có
giọng hát nhẹ như khói sương, dáng người mỏng manh và cuộc đời
vắn số, cô ấy chính là một giọng ca chính của Ca Đoàn xứ Đức Tin
thuở ấy, mà chúng tôi thường hay chen lấn ở cửa sổ nhà xứ chỉ để
ngắm nhìn sắc đẹp của chị Lan. Chị có một mối tình rất đẹp với
anh ca trưởng tên Quang, là sinh viên Y khoa, với cặp kính cận và
cây đàn guitar. Hai người sau đó đi vượt biên, khi ra hải ngoại
thì chia tay và Ngọc Lan trở thành ca sĩ nổi tiếng của Trung Tâm
Asia. Tôi sẽ trở lại đề tài này vào một dịp khác, kẻo sẽ bị lạc
đề, không chừng còn mang tiếng “nhiều chiệng” thì oan cho tôi
lắm!) Sau khi họp hành, Cha xứ thường mở rộng cửa cho chúng tôi
vào xem ti vi, nhưng cũng chẳng níu kéo chúng tôi lâu hơn, cả đám
lại kéo nhau đi tìm thú vui khác tại sân nhà thờ. Thế là một
khung cảnh náo động lại bắt đầu. Chơi bịt mắt bắt dê, chơi trò
trốn tìm, mệt thì ngồi xuống dưới bóng tối tháp chuông kể
chuyện... ma, và khi có thêm trẻ nhập bọn thì chúng tôi chơi trò
chơi tập thể. Hai đứa lớn làm quản trò, giơ hai tay thành cái
cổng, đám còn lại xếp hàng nối đuôi nhau đi qua cổng và hát to:
“Thiên đàng địa ngục hai bên
Ai khôn thời dại, ai dại thời khôn
Trên
trời có Chúa có Cha
Đọc kinh cầu nguyện
kẻo sa linh hồn
Linh hồn phải giữ linh
hồn
Đến khi gần chết được lên thiên
đàng...”
Đến
lúc đó hai người làm cổng mới hỏi từng đứa: “Ăn cam hay ăn quít?”
cứ thế tiếp tục đi qua cổng và hát, đám ăn cam ngồi một bên, đám
ăn quýt ngồi một bên (trước đó hai người quản trò đã bàn với nhau
ăn cái nào là thiên đàng, ăn cái nào là hỏa ngục), cuối cùng
tuyên bố ra, những đứa bên hỏa ngục phải còng lưng ra cõng mấy
đứa bên thiên đàng xung quanh sân. Có thế thôi mà vui thật là
vui, đến khi ba má đến réo gọi mới chịu chạy về nhà đi ngủ.
Thế rồi thời gian trôi đi, chúng tôi
lớn lên thành những chàng trai thiếu nữ. Chúng tôi không còn tụ
tập chơi ở sân nhà thờ hay nhà xứ nữa, chỉ thỉnh thoảng khi
trường làm bích báo, tôi lại chạy đến phòng thư viện nhỏ của Cha
để mượn những cuốn sách Tuổi Hoa được xuất bản trước năm 1975 mà
Cha còn giữ lại, hoặc khi lớp của tôi mở tiệc Giáng Sinh tại nhà
tôi thì tôi và mấy đứa bạn kéo nhau đến nhà xứ để mượn thêm bàn
ghế. Tuy nhiên, tôi vẫn giữ thói quen mừng tuổi Cha vào dịp Tết.
Cứ vào sáng mồng 1 Tết, sau bữa ăn trưa, tôi và hai nhỏ bạn thân
trong xóm cùng đi chúc Tết Cha. (Lạ kỳ thật đấy, gần 20 đứa trẻ
của ngày xưa mà bây giờ chỉ còn 3 đứa đến thăm Cha xứ thôi ư? Mà
thôi, ngay chính Chúa Giê–su xưa kia chữa bệnh phong hủi cho 10
người, cũng chỉ có 1 người quay lại cám ơn Ngài đó sao? Mà đó lại
là 1 người dân ngoại, huống hồ là lũ trẻ vô tâm vô tánh như chúng
tôi, chắc Cha Sở cũng không lấy gì làm phiền hà). Ngài cũng đã
già hơn, yếu hơn xưa, và ánh mắt nhìn chúng tôi mừng vui xen lẫn
với một chút buồn ngậm ngùi, vì chúng tôi đã đủ lông đủ cánh bay
vào cuộc đời mênh mông.
Quả là như thế, tôi đã bận rộn triền
miên với sách vở, học hành và những mùa thi nối tiếp nhau. Có
chút rảnh rang thì cùng bạn bè vào những quán đèn màu thưởng thức
cocktail, nhâm nhi ly café đá, tập tành nghe nhạc xập xình những
bài hát thời thượng của Boney M, Abba, the Carpenters, hoặc thả
hồn vào những bài hát tiền chiến ủy mị, nào Hương Xưa, nào Gửi
Gió Cho Mây Ngàn Bay, nào Thu Quyến Rũ, hoặc đạp xe ra Sài Gòn
dưới những con đường có lá me bay. Rồi có bạn trai, bận làm Thơ
tình, yêu thương và hờn giận, xen kẽ với những căng thẳng lo âu
của những mùa thi trên giảng đường, xôn xao những ngày phượng nở
và chia tay, nên những trò chơi đơn sơ và rẻ tiền của thời thơ ấu
đã thực sự chìm vào lãng quên, trở thành một kỷ niệm xa xăm.
Tháng 12 năm 1989, tôi và 40 người khác
được gửi đến trú ngụ ở một căn nhà giữa cánh đồng ở miền quê tỉnh
Kompomsom, Cambodia chờ ngày lên tàu vượt biển. Buổi sáng tôi
thường dậy rất sớm, bước ra ngoài tập thể dục và hít khí trời
trong lành. Bàn chân tôi giẵm lên những đám cỏ còn ướt đẫm hơi
sương, và phía xa tận chân trời còn mờ tối là mặt trời đang mọc
sớm hay ánh trăng tàn đang lặn muộn? Xa xa, làng mạc vẫn còn chìm
trong giấc ngủ say dưới màn sương mờ đục, đẹp như một bức tranh.
Những cây thốt nốt vươn mình trong bầu trời sớm, dáng cong rũ mềm
mại như những cây dừa quê hương, tôi bỗng thấy nhớ nhà đến xót
xa.
Giờ này
chắc cái chợ nhỏ đã bắt đầu dọn hàng, nào bún riêu, bánh cuốn,
xôi vò, bánh cam, chuẩn bị cho những hàng quà buổi sáng. Hai quán
café ở đầu xóm cũng đã mở cửa đón khách đi làm sớm. Tôi như nghe
thấy tiếng chuông nhà thờ buổi sớm vừa vang lên rộn ràng, thúc
giục. Tôi ước sao có đôi cánh để bay về với xóm nhỏ của tôi, dù
chỉ là vài phút thôi, để kịp nhìn thấy trong những ngõ hẻm còn mờ
tối là bóng dáng các cụ ông cụ bà rảo bước đến nhà thờ, có bà vừa
đi vừa cài vội mấy nút áo dài, trước sân nhà thờ ông trùm Cương
vừa mở cổng vừa tươi cười hỏi thăm những người đi lễ sớm.
Và phía sau ngôi nhà thờ, là căn nhà
thân yêu của tôi, với giàn hoa bông giấy đỏ tươi trước cổng. Tôi
nhớ từng người thân ruột thịt của mình, tôi nhớ cả những đồ vật
vô tri vô giác nhưng đã từng gắn bó với tôi như hơi thở. Nhớ căn
phòng ngủ của tôi, có một ô cửa sổ bé xíu nhìn ra khu vườn sau
của nhà hàng xóm, thấy cả những cây chuối đong đưa những trưa hè
dưới làn gió thoảng. Nhớ cái tủ đứng nơi góc phòng, bên trong là
cả “gia tài” vô giá của tôi: những bộ quần áo tôi sắm được bằng
chính đồng lương của mình, những cuốn albums, những cuốn lưu bút
và nhật ký, đồ trang điểm. Nhớ chiếc bàn viết bên cạnh giường
ngủ, nơi tôi vẫn ngồi hàng đêm soạn giáo án và chấm bài học trò,
hoặc lãng đãng trên những trang nhật ký khi những hạt mưa đầu mùa
rơi lộp độp trên mái tôn vào những đêm khuya lắc khuya lơ...
Rồi tôi khóc nghẹn ngào. Ở cái giây
phút sắp sửa bỏ lại quê hương, tôi bỗng thấy yêu mảnh đất xứ sở
của mình quá đỗi. Sao tôi lại muốn mình trở lại như trẻ thơ, hồn
nhiên vô tư, không chút buồn lo nơi cuộc đời đầy biến động này:
Cho tôi lại ngày nào
Trăng lên bằng ngọn cau
Me tôi ngồi khâu
áo
Bên cây đèn dầu hao
Cha tôi ngồi xem báo
Phố xá vắng hiu hiu
Trong đêm mùa khô ráo
Tôi nghe tiếng còi
tàu.
(Phạm
Duy)
Ngày hôm
sau, con tàu định mệnh đã đưa tôi ra khơi, xa mãi quê hương thân
yêu, đến trại tỵ nạn Thailand ở 4 năm ròng rã trước khi định cư
tại Canada. Gia đình, người thân tôi cũng lần lượt ra đi sinh
sống rải rác ở Mỹ, nên mãi 20 năm sau kể từ buổi sáng năm nào
khóc trên xứ Chùa Tháp, tôi mới có dịp trở về thăm xóm nhỏ của
tôi.
Thời kinh
tế thị trường đã thay da đổi thịt đến tận xóm ngoại ô. Tôi đã
lặng lẽ khóc khi đứng trước căn nhà xưa của mình mà nay không còn
gì quen thuộc ngoài bảng số nhà 112/4, vì bây giờ đó là nhà hàng
cơm bình dân. Nơi giàn bông giấy ngày xưa cho tôi những chiều mưa
ủy mị xót thương những cánh hoa mỏng manh run rẩy, nay là quầy để
thịt kho, cá chiên, rau xào, đậu hũ. Mảnh sân trước tráng xi măng
thuở nào êm ấm những sáng mùa xuân chị em tôi phơi dưa kiệu, làm
bánh mứt, nay là chỗ cho thực khách ngồi ăn vội vàng bữa cơm
trước khi trở về hãng xưởng làm việc. Những căn nhà lầu mọc lên
thay cho những căn nhà đơn sơ thuở nào làm cho những con hẻm bị
nhỏ lại. Tôi hỏi bạn: “Vậy ánh trăng có còn tràn xuống hẻm lấp
lánh, kỳ ảo vào những ngày rằm?” Câu trả lời là: “Trời ạ! Thời
buổi này chẳng ai còn thời giờ để lãng mạn, mộng mơ nữa đâu”.
Nhà xứ được xây đẹp hơn, nhưng cây mận
với những chùm hoa trắng như bông tuyết của tôi đâu rồi?! (Tôi
nghe lòng mình thổn thức). Nhà thờ cũng được phá đi xây lại toàn
bộ, cũng trên diện tích ấy người ta xây hai tầng lầu, phía dưới
là chỗ để xe, phòng áo, phòng hội họp, còn trên lầu là Cung Thánh
cao sang, gác đàn rộng rãi. Phía trước nhà thờ thật bề thế với
những bậc cầu thang trải dài xuống tận phía dưới. Cái tháp chuông
mới hơn và cao hơn, và không hiểu tại sao cây hoa sứ đã không còn
nữa. Tôi hốt hoảng: “Vậy làm sao lũ trẻ nhặt hoa ngửi mùi hương
và chơi bán hàng?” Bạn tôi cười buồn: “Mày lo bò trắng răng. Con
nít ngày nay chơi game, trò chơi điện tử, chứ đâu thèm chơi những
trò chơi quê mùa rẻ tiền như chúng mình ngày xưa”. Tôi vớt vát:
“Thế còn những bài đồng dao: Thiên đàng địa ngục hai bên?... Rồng
rắn lên mây có cây lúc lắc?...” Bạn tôi lại cười buồn: “Xưa rồi,
Diễm!” Buồn nữa là Cha xứ, linh mục Heromino Phạm Ngọc Giá và ông
cụ Hanh cũng đã lần lượt qua đời cách đây khá lâu. Bạn bè xưa mỗi
đứa tan tác 1 phương trời. Tất cả đều đã đổi thay như cuộc đời
dâu bể.
Từ
trong đáy lòng, tôi thực sự vui mừng cho người dân xóm tôi vì
cuộc sống đã được nâng cao. Tôi mừng vui cho những giáo dân của
xóm đạo ngoại ô đã có một ngôi nhà thờ khang trang rộng rãi.
Nhưng mãi mãi trong tâm trí tôi vẫn là hình ảnh một xóm nhỏ đơn
sơ, có những căn nhà cao thấp xen kẽ nhau, có những ngõ hẻm rộn
ràng sáng rực ánh trăng, và một ngôi giáo đường bé nhỏ xinh xinh.
Và bao giờ cũng vậy, qua làn nước mắt, tôi thấy lung linh hình
bóng của Cha Heromino Phạm Ngọc Giá, với đôi mắt nhân từ sau cặp
mắt kiếng và nụ cười nở trên môi, đang mở rộng cánh cửa nhà xứ
cho lũ chúng tôi ùa vào trong mùi thơm ngào ngạt của những bông
hoa mận rụng trắng ngoài sân. Ngày ấy đâu rồi?!
Kim Loan
(Edmonton, trời lập đông, tháng 12/2023)
Đính kèm là hình của 2 chị em ruột Nguyễn Thị Thanh Dương và Nguyễn Thị Kim Loan từ xa tới dự đám
cưới con người em ở Oklahoma, USA hôm 11 tháng 11, 2023
Bấm vào đây để in ra giấy(Print PDF)
THIÊN SỨ MICAE – BỔN MẠNG SĐND VNCH
|
Hình nền: Đêm Thánh với muôn muôn vàn vì tinh tú... Để xem được trang web này một cách hoàn hảo, máy của bạn cần được trang bị chương trình Microsoft Internet Explorer (MSIE) Ấn bản 9 hay cao hơn hoặc những chương trình Web Browsers làm việc được với HTML–5 hay cao hơn.
Nguồn: Internet eMail by CATHY chuyển
Đăng ngày Thứ Tư, December 6, 2023
Ban Kỹ Thuật
Khóa 10A–72/SQTB/ĐĐ, ĐĐ11/TĐ1ND, QLVNCH
GĐMĐVN/Chi Hội Hoa Thịnh Đốn & Phụ cận
P.O.Box 5345 Springfield, Virginia, VA 22150
Điện thoại & Điện thư: Liên lạc
Trở lại đầu trang