Gia Đình Mũ Đỏ Việt Nam
Vùng Thủ đô Hoa Thịnh Đốn và Phụ cận
Truyện ngắn
Chủ đề:
Tiếng Việt
Tác giả:
BS Đỗ Hồng Ngọc
“MÌNH”, thấy CON ngồi dzầy có được không?
Bấm vào đây để in ra giấy (Print PDF)
Tôi
có việc phải đến liên hệ ở một Công ty. Cô tiếp tân trẻ, chừng
ngoài hai mươi, khá xinh, ân cần cúi chào. Tôi nói tôi có hẹn với
cô T sáng nay. Cô tiếp viên liền nhắc điện thoại lên để gọi cho
cô T và đột ngột quay qua hỏi tôi: “Mình
tên gì ạ?”.
Tôi chưng hửng. Trời! Lâu lắm rồi chưa
được ai gọi mình là... mình cả! Bây giờ bỗng dưng được gọi là
“Mình”. Sướng ghê nơi! Mà cô tiếp tân nhỏ hơn mình nửa thế kỷ.
Sực nhớ Nguyễn Công Trứ đã từng sượng sùng: “Ngũ thập niên
tiền...”
Nghĩ
lại cũng may. Nếu lúc đó mà mình lơ đễnh ngó đi đâu đó, dám cô
kêu: “Mình ơi, mình tên gì ạ?” thì càng nguy! Nguy, bởi vì chữ
“mình” tiếng Việt mình phức tạp lắm!
Bùi Giáng:
“Mình
ơi tôi gọi là nhà
Nhà ơi tôi gọi mình là
nhà tôi...”
Lại nhớ xưa Cô Diệu Huyền có mục “Mình
ơi!” trên Bán nguyệt san Phổ Thông. Cái ông Nguyễn Vỹ giỏi thiệt.
Người ta có thể quên nhiều thứ trên Phổ Thông của ông chớ khó mà
quên “Mình ơi...!” của Cô Diệu Huyền do chính ông sắm vai!
Trên TV (truyền hình) ở Việt Nam ngày
nay cách gọi “mình” để chỉ đối tượng (khách mời) khá là phổ biến.
Cô MC hỏi khách mời: Nhà mình có mấy người con ạ? Nhà mình có ai
mắc bệnh này không ạ? Nhà mình ở có xa đây không? Hóa ra “nhà
mình” không phải là nhà mình mà là nhà người ta! Thậm chí vào
quán café, lúc tính tiền, cô thâu ngân nói “Của mình bốn chục
ngàn ạ!”.
Vậy
“Mình” không phải là mình mà là người đối diện, là đối tượng,
ngôi thứ hai trong xưng hô. Bấy giờ ngôi thứ hai đã trở thành
ngôi thứ nhất. Thú vị quá! Mình với ta tuy hai mà một - Ta với
mình tuy một mà hai. Hình như cách xưng hô này để bày tỏ tình
thân ái?
Có
điều một cô gái trẻ đẹp, nhỏ hơn mình nửa thế kỷ mà hỏi “Mình tên
gì ạ?” thì ngẩn ngơ cũng phải!
Tiếng Việt phong phú lắm. Vợ chồng
thường gọi nhau là “mình”. Mình lấy giùm anh cái cặp... Mình đưa
cho em cây dù. Nhưng khi có ai hỏi: Chị nhà có khỏe không? Thì
trả lời “Nhà tôi” cũng khỏe. Anh nhà có khỏe không? Nhà tôi cũng
ổn. “Nhà tôi” là vợ hay chồng mình. Cho nên Bùi Giáng mới viết:
“Mình
ơi tôi gọi là nhà
Nhà ơi tôi gọi mình là
nhà tôi...!”
Như vậy, ngày nay “Mình” đã thay cho
chú bác ông bà anh chị cô dì...! Từ lúc nào vậy nhỉ? Từ lúc nào
mà người người sống với nhau thân thiết thương yêu đậm đà đến
vậy?
Xưng hô
trong tiếng Việt không phải là “chuyện nhỏ”. Cho nên ca dao thời
đại có câu:
“Xin
đừng gọi chú bằng anh
Để cho chú phải hy
sinh cuộc đời!”.
Tự điển tiếng Việt (NXB
Khoa học xã hội, Hà Nội 1988):
Mình: 1. Từ dùng để tự
xưng hoặc để chỉ bản thân cùng với người đối thoại một cách thân
mật, có tính chất bạn bè. “Cậu
giúp mình một tay”.
2. Từ vợ chồng hoặc người yêu gọi nhau
một cách âu yếm: “Mình mong em
lắm phải không?” (trg 658).
Tự điển cũng ghi thêm “Mình là từ dùng
để gọi nhau một cách thân mật giữa bạn bè trẻ tuổi”. Thí dụ:
“Mình đi trước, tớ còn bận!”. Vậy điều kiện ở đây phải là giữa
bạn bè thân mật, và trẻ tuổi, chớ không dùng để xưng hô giữa hai
người xa lạ hay giữa một người trẻ với một người già. Ngay cả
trường hợp trên, nếu nói: “Bạn đi trước, tớ còn bận” hoặc “Bạn đi
trước, mình còn bận” có lẽ hay hơn chăng?
Không biết các nhà ngôn ngữ học bảo sao
nhỉ?
BS Đỗ Hồng Ngọc
Bấm vào đây để in ra giấy (Print PDF)
Trung tâm lưu trữ các Ngày lễ mừng Bổn mạng BCND/QLVNCH...
|
Hình nền: Xuân Kỷ Hợi. Để xem được trang web này một cách hoàn hảo, máy của bạn cần được trang bị chương trình Microsoft Internet Explorer (MSIE) Ấn bản 9 hay cao hơn hoặc những chương trình Web Browsers làm việc được với HTML-5 hay cao hơn.
Nguồn: Internet eMail by Batkhuat Nguyen chuyển
Đăng ngày Thứ Năm,
January 31, 2019
Ban Kỹ Thuật
Khóa 10A-72/SQTB/ĐĐ, ĐĐ11/TĐ1ND, QLVNCH
GĐMĐVN/Chi Hội Hoa Thịnh Đốn & Phụ cận
P.O.Box 5345 Springfield, Virginia, VA 22150
Điện thoại & Điện thư:
Liên lạc
Trở lại đầu trang